Bolesław Barbacki
1891-1941

Bolesław Barbacki jest jednym z najbardziej cenionych artystów zawiązanych z Nowym Sączem. Malarz, prawnik, działacz społeczny, pedagog, pasjonat teatru, aktor, reżyser. Był człowiekiem o szerokich zainteresowaniach i umiejętnościach.

Urodził się w 1891 roku w Nowym Sączu. Od wczesnych lat dziecinnych interesował się rysunkiem. Po zdaniu matury wyjechał do Krakowa, aby rozpocząć studia na Akademii Sztuk Pięknych. Równolegle do kształcenia artystycznego ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jednak sukcesy artystyczne i uznanie, które stopniowo zyskiwał, przekonały go do poświęcenia się w pełni karierze malarskiej. Jego prace były wielokrotnie nagradzane w konkursach oraz eksponowane na wystawach.
W okresie międzywojennym organizował w Nowym Sączu prace Towarzystwa Dramatycznego, w którym oprócz spełniania funkcji kierowniczych, udzielał się jako aktor, reżyser, a także scenograf. Na wielu polach angażował się w życie lokalnej społeczności. Założył Szkołę Przemysłową Żeńską Towarzystwa Szkoły Ludowej w Nowym Sączu, a następnie Wytwórnię Przemysłową Towarzystwa Szkoły Ludowej, w której zatrudnienie mogły znaleźć absolwentki Szkoły. Ponadto Barbacki został wybrany prezesem nowosądeckiego oddziału Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.
Barbacki angażował się również w działalność o charakterze patriotycznym i niepodległościowym, na przykład przed I wojną światową należał do Polskich Drużyn Strzeleckich. W czasie II wojny światowej został dwukrotnie aresztowany przez Gestapo. Znalazł się w grupie zakładników rozstrzelanych w 1941 roku przez hitlerowców w Biegonicach pod Nowym Sączem. Zginął w wieku 50 lat.

Twórczość artystyczna

Bolesław Barbacki był artystą niezwykle pracowitym. Pozostawił imponujący dorobek liczący kilkaset prac, wśród których szczególnie licznie reprezentowane są portrety stanowiące swoisty dokument opowiadający o społeczeństwie początków XX wieku i dwudziestolecia międzywojennego. Uwieczniał członków rodziny, przyjaciół, przedstawicieli nowosądeckich elit, postaci kobiece, ludzi pracy, dzieci. Jego prace charakteryzują się realizmem, ale też ujmują jakąś dyskretną umiejętnością uwypuklenia osobowości każdego z portretowanych.
W latach 1924/25 udał się wraz z Marią Ritter (o artystce opowiadaliśmy w ubiegłorocznej edycji projektu – link) do Paryża, aby poznać tamtejsze środowisko artystyczne i nowe prądy artystyczne. O ile kontakt z ówczesną sztuką awangardową był dla Barbackiego rozczarowujący, to w dużej mierze zdefiniował jego przyszłą drogę twórczą. Tym mocniej osadził swoją twórczość w nurcie realistycznym. Podróż ta była dla niego sposobnością do studiowania w Luwrze dzieł klasycznych mistrzów – wykonywał wtedy kopie obrazów Rembrandta, Velasqueza, Rubensa czy Tycjana.
Echa tego klasycznego, konserwatywnego malarstwa wybrzmiewają w późniejszych pracach Barbackiego. Uważny obserwator może zauważyć szczególną rolę światła w jego obrazach – postacie portretowane w pełnym słońcu lub wręcz przeciwnie, wyłowione z głębi ciemnej scenerii delikatnym świetlnym laserunkiem skupiającym całą uwagę na rysach czy gestach osoby portretowanej.

[GZ]

Przykłady dzieł Bolesława Barbackiego

Autoportret (fragment portretu zbiorowego Towarzystwa Dramatycznego w Nowym Sączu)
1922

Portret zbiorowy Towarzystwa Dramatycznego w Nowym Sączu
1922

Helenka. Portret siostry Heleny w słońcu
1914

Portret Włodzimierza Koskowskiego
1937

Szałas na Skale
1915

Dowiedz się więcej…

Wiele instytucji, organizacji i indywidualnych pasjonatów zbierało oraz opracowywało informacje na temat Bolesława Barbackiego i jego działalności. Poniżej zamieszczamy wybór treści dostępnych on-line. Jeśli zainteresowała Was ta postać – zachęcamy do zapoznania się z informacjami źródłowymi.

Muzeum Ziemi Sądeckiej w Nowym Sączu wydało dwutomowy album przybliżający postać Bolesława Barbackiego oraz jego twórczość. Autorzy publikacji wykonali imponująca pracę polegającą na dotarciu do kilkuset dzieł artysty rozproszonych obecnie po kolekcjach muzealnych i prywatnych. Album zawiera unikalny zbiór reprodukcji obrazów i rysunków Barbackiego oraz felietony znakomitych autorów przybliżających informacje o jego życiu i twórczości.

Relacja ze spotkania promującego II cz. albumu – https://muzeum.sacz.pl/aktualnosc/promocja-albumu-boleslaw-barbacki-tom-2

„Bolesław Barbacki 1891-1941” Tom 1
Rok wydania: 2021, Autorzy: Piotr Droździk, Andrzej Bednarczyk, Maria Molenda, Edyta Ross-Pazdyk, Wacław Jagielski, Robert Ślusarek, Justyna Stasiek-Harabin
ISBN: 9788360900833

„Bolesław Barbacki 1891-1941 Portrecista” Tom 2
Rok wydania: 2024, Autorzy: Piotr Droździk, Agnieszka Małecka
ISBN: 978-83-965334-6-3

Film dokumentalny opowiadający o życiu i twórczości Bolesława Barbackiego wyprodukowany przez Fundację Nomina Rosae.
https://nomina.pl/pl/teatr/produkcje-filmowe-fundacji/portret-polaka/„PORTRET POLAKA”, Fundacja Nomina Rosae, 2019

„PORTRET POLAKA”, Fundacja Nomina Rosae, 2019
Reżyseria: Barbara SZEWCZYK
Pomysł i scenariusz: Maria MOLENDA
Zdjęcia: Przemysław BRYNKIEWICZ

Opracowanie: G. Zielińska